yazılım


 

DSI Pro II ile gelen Autostar Suite yazılımı, Envisage, Image Processing ve teleskop kontrol panelini barındırıyor. Autostar Suite yazılımı GSC, Messier, Abell gibi katologları içeriyor.

Autostar Suite benzeri, yıldız kataloglarını içeren  planeterium programları olarak Cartes du Ciel, Starry Night, Stellarium kullanılabilir.

?  Bilgisayarın İnsana Ettikleri

    Birkaç yıl önce beni tedirgin eden bir an yaşamıştım. Bilgisayarımın başında otururken, bir programı çalıştırmak için ikonuna tıkladım. Yazılım, emirlerimi yerine getirip, programı diskte kayıtlı olduğu yerden okuyup, belleğe yüklemeye başladı; ancak hemen sonra sessizce toparlanıp, ekranı terk etti. İkona tekrar tıkladım, program da aynı gösteriyi tekrarladı. Üçüncü kez tıklayıp, gösteriyi bir kez daha izledim. İşte tam o anda, ikona bir kez daha tıklamaktan vazgeçtim. Buna kendimle ilgili yaptığım keşfim engel oldu. Keşfim, dördüncü denemenin ilk üç denemeden daha farklı olacağına inanıyorsam, bilgisayarın nasıl çalıştığına dair çok garip zihinsel bir modele sahip olduğumu anlamamdan başka bir şey değildi.

   Daha ne kadar tıklayıp duracaktım? Yoksa makineyi kendimin daha inatçı olduğuna mı ikna edecektim? Yeterince uzun süre tıklamaya devam edersem, bilgisayarın direncini kırabilir miydim? Bilgisayarın tekrar ve disiplinle eğitilebilecek bir hayvan olduğunu mu düşünüyordum yoksa? Ya da, aynı konuyu kafasına vura vura öğreteceğim, tutuk bir çocuk olduğunu mu düşünmüştüm? Bu olaydan sonra karşılaştığım bilgisayar hatalarını (bug) ve onlara verdiğim tepkileri bir günlükte tutmaya başladım. Ne zaman bilgisayarla ilgili bir şeyler ters gittiyse, not ettim: Neler oldu, ne yapıyordum, ne zaman oldu, karşılığında ben ne yaptım vs. Bu kayıtları tutma nedenlerimden biri, bilgisayar hatalarının doğası hakkında bir şeyler öğrenebilmekse de, ilgimi en çok çeken, insanların bilgisayara (ve hazırladığı küçük sürprizlere) verdiği tepkiler. Bir başka deyişle, amaç bilgisayarı hatalardan arındırmaktan (debug) çok, kendimi hatalardan arındırmaktı. Bir bilgisayar programını değil de, bir arabayı çalıştırıyor olsaydım art arda iki üç deneme yapmak o kadar da saçma görünmezdi. Kontağı çevirdiğiniz ilk seferde motor çalışmazsa, yapacağınız ilk iş çekiciyi çağırmak olmaz elbette çalıştırmak istediğim şey bir çim biçme makinesi olsaydı, kabloyu art arda birçok kez çekip bırakmak gerekebilirdi. Nitekim ilk çekişte çalışan bir çim biçme makinesi biraz şaşırtıcıdır. Peki, bir bilgisayar bu makinelerden niye farklıdır? Gerçekte, bilgisayar çim biçme makinelerinden birçok nedenden ötürü farklıdır. Kuramsal bir bakış açısıyla, dijital bilgisayar, yaptığı her şey en küçük ayrıntısına değin öngörülebilecek, belirlenimci (deterministik) bir makinedir. Daha güzel bir biçimde söyleyecek olursak, bilgisayar belirlenimci bir sonlu-durum otomatı (finite state automaton) ya da kısaca FSA'dır. Adından da anlaşılabileceği gibi, bu tür bir makinenin mevcut sonlu sayıda olası durumu ya da konfigürasyonu vardır. Elektrikli aydınlatma anahtarları, sadece iki kararlı durumu bulunan, fazlasıyla basit bir FSA'dır. Bir dijital bilgisayardaki durum sayısıysa çok fazladır. Kabaca söyleyecek olursak, m bit bilgi saklayabilen bir bilgisayarın 2^m olası durumu vardır. m değerleri genellikle 100 milyonu aşar. Bazı teknik ayrıntıları bir kenara bırakacak olursak, belirlenimci bir FSA şöyle çalışır: Makine iyi tanımlanmış bir başlangıç durumunda çalışmaya başlar, daha sonra gelen her girdiye göre, yeni bir duruma geçiş yapar ve olasılıkla birtakım çıktılar da üretir. Bilgisayar söz konusu olduğunda, başlangıç durumu güç ilk kez verildiğinde belirlenmiş olur. Girdiler, bir tuşa basma ya da fareye tıklamak olabilir. Çıktılarsa, ekranda bir bilginin görüntülenmesi olabileceği gibi, bilginin yazıcıya gönderilmesi de olabilir. Her iki olasılıkta da, bilgisayarın durumu, bellekteki tüm bitlerin konfigürasyonuyla, merkezi işlem birimindeki yazmaç (register) bitlerin konfigürasyonu olarak tanımlanır. Manyetik diskte saklanan bitler, diskin bilgisayarın bir parçası mı, yoksa ikincil bir aygıt mı olarak tanımlanacağına bağlı olarak, bilgisayarın durumunun bir parçası olabilir de, olmayabilir de. Bir sonlu-durum otomatı, bir sonraki durumu ve bir sonraki çıktısı, o andaki durumuna ve o anki girdisine bağlıysa belirlenimcidir. Örneğin q durumunda makine α girdisini alıyor ve p durumuna geçiş yapıp β çıktısını veriyor. Böylece bir dahaki sefere makine q durumundayken, α girdisine aynı yanıtın (β çıktısı) verileceğini biliyoruz. Yani değişikliğe ve çeşitliliğe yer yok. Makineyi q durumuna getiren olaylar dizisi hiç önemli değil. Dış dünyadaki olaylar da öyle. Sadece o anki durum ve o anki girdi. Bilgisayar işlemlerinin bu belirlenimci yapısı düşünülünce, bir çim biçme makinesiymişçesine bilgisayara yaptıklarım biraz gülünç görünüyor. Bilgisayar q durumundaydı, ben bir α girdisi üretiyordum. Denediğim her seferde bilgisayar bir işlem döngüsüne giriyor ve hemen sonra tekrar q durumuna geri dönüyordu. Bu durumda α girdisi kaçınılmaz olarak tüm döngüyü yeniden başlatıyordu. Bozuk bir ampulü aydınlatma anahtarına basarak yakma şansım neyse, programın da çalışma şansı oydu. Indiana Üniversitesi'nden Douglas Hofstadter, benimki gibi davranışları tanımlamak için sfeksçe sözcüğünü üretmiş. Sphex cinsi yabanarıları, yavrularına besin olacak, paralize ettikleri bir cırcır böceğini öldürmeden önce kısa bir ritüel gerçekleştiriyor. Ritüel sırasında böceği oynatacak olursanız, arı ayine yeniden başlamak zorunda kalıyor. Böceği oynatmayı sürdürdüğünüz sürece, arı da aynı hareketleri yapmaya devam ediyor. Bir gözlemci bu numarayı bir arıya art arda tam 40 kez yineletmiş. Hofstadter'in de belirttiği gibi bu durumda, gözlemci de en az arı kadar sfeksçe davranıyor. Başka bir gezegenden gelen bir gözlemci, hangi türün idare edilen, hangisinin idare eden olduğunu anlamada zor zamanlar yaşayabilirdi. Bilgisayarla yaşadığım çekişmede, bu sfeksçe dansı sürdürebilmek için ikimizin de birlikte çalışması gerekti.

Kaynak:
     Bilim ve Teknik Dergisi Mart 1999 Sayı:376

Envisage gökyüzü fotoğrafları çekmek için oldukça kolaylaştırılmış bir arayüze sahip. Envisage sadece Meade ürünleri için tasarlanmış bir yazılımdır.

Daha geniş kullanım alanı olan programlar arasında Maxim DL, CCDSoft sayılabilir.

Yıldız parlaklıklarını tahmin etmek ve resim işlemek için diğerlerine göre oldukça basit bir yazılım. Bu konuda en yaygın kullanılan yazılım Maxim DL olarak söylenebilir.

Planeterium programları arasında en güzel ve en kullanışlı arayüze sahip program Starry Night sayılabilir. Yıldızlar hakkında ki bilgiyi USNO kataloğundan alan program teleskop kontrolü de yapabiliyor.

Astronomi yazılımları arasında 3B grafik motoru ile en özel yere sahip program Chris Laurel tarafından tasarlanıp, yazılmış. Ücretsiz ve açık kaynak kodlu olan yazılım, içine bir çok ekleme yapabilme olanağı sağlıyor. Bu eklentileri kullanmak için aşağıdaki linkten faydalanabilirsiniz.

Celestia Motherlode